ARTYKUŁYPORADNIK

Czarny proch

Co warto wiedzieć o czarnym prochu?

Czarny proch znany jest od IX wieku. Znalazł swe zastosowanie w różnych dziedzinach, w tym przede wszystkim w militariach. Obecnie w dużej mierze został wyparty przez inne rozwiązania, jednak nadal można go kupić i stosować.

Czym jest proch? Czy do jego zakupu wymagane jest pozwolenie? Co warto wiedzieć o czarnym prochu?

Co to jest proch czarny?

Czarny proch wynaleziono w Chinach w IX wieku. Do XIX wieku był najbardziej rozpowszechnioną mieszaniną pirotechniczną. Z czasem wyparły go inne rozwiązania, m.in. proch bezdymny czy też trotyl.

Proch czarny był stosowany w roli materiału wybuchowego kruszącego. Pomimo tego, że zastąpiono go innymi materiałami, nadal jest produkowany. Obecnie wykorzystuje się go m.in. do wytwarzania sztucznych ogni, w silnikach rakiet modelarskich, a także replikach broni czarnoprochowej.

W celach militarnych czarny proch używany jest od XI wieku. Stosowano go w rakietach i bombach zapalających, które wystrzeliwane były z katapult. Znalazł również zastosowanie w przenośnych miotaczach ognia. Rozwój tego urządzenia miał ogromny wpływ na powstanie broni palnej.

W Polsce najpopularniejszy jest Złoty Stok oraz Vesuvit. Należy kupować wyłącznie fabrycznie nowy czarny proch.

Z czego składa się czarny proch?

Proch składa się ze składników zmielonych na pył. Są to: siarka, węgiel drzewny, a także azotan potasu (saletra potasowa).

Za optymalne proporcje uważa się:

  • saletra potasowa – 74,64%,
  • węgiel drzewny – 13,51%,
  • siarka – 11,85%.

W celu polepszenia spalania czarnego prochu zazwyczaj jest on granulowany. Podczas granulowania powstały produkt prasuje się na kawałki o identycznej gęstości (1,7g/cm³). Następnie kawałki rozkruszane są na granulat.

Do czego jest używany czarny proch?

Występuje kilka klas ziaren prochu m.in.:

  • Fg – ziarna grube, wykorzystywane w karabinach wojskowych, małych armatach, a także strzelbach o dużym kalibrze,
  • FFg – stosowane w broniach mało i średnio kalibrowych,
  • FFFg – wykorzystywane w pistoletach,
  • a także FFFFg – stosowane w krótkich pistoletach, panewkach w zamkach skałkowych.

Proch wykorzystuje się do:

  • fajerwerków i efektów pirotechnicznych,
  • sztucznych ogni,
  • silników rakiet modelarskich,
  • replik broni czarnoprochowej,
  • kopalni i kamieniołomów,
  • a także efektów dźwiękowych i armat historycznych.

Proch czarny a pozwolenie

Zgodnie z obowiązującymi przepisami posiadanie prochu czarnego w Polsce jest w pełni legalne. Konieczne jest jednak spełnienie pewnego warunku. Mowa tu o posiadaniu broni palnej wytworzonej przed 1885 rokiem lub jej repliki.

Bez spełnienia tego warunku posiadanie czarnego prochu jest nielegalne.

Jak przechowywać czarny proch?

Podstawowe zasady przechowywania czarnego prochu:

  • Proch nie powinien być przechowywany w pojemnikach, które mogą się elektryzować.
  • Nie wolno przechowywać prochu czarnego razem z kapiszonami.
  • Nie wolno przechowywać prochu w temperaturze ponad 75 st. Celsjusza, ponieważ w wyższych temperaturach siarka może sublimować.
  • Zaleca się przechowywanie prochu w suchych, oryginalnych, a także fabrycznych opakowaniach. Warto również zapoznać się z zaleceniami producenta dotyczącymi przechowywania.

Gdzie kupić czarny proch?

Czarny proch to podstawowy, obok kuli, element wykorzystywany podczas strzelania z broni czarnoprochowej. Ważna jest zarówno sama jakość, jak i odpowiednie dobranie prochu.

Proch najbezpieczniej kupić w:

  • sklepach stacjonarnych,
  • sklepach internetowych,
  • a także u indywidualnych sprzedawców.

Podmiot sprzedający czarny proch musi zweryfikować kupującego. Materiał ten mogą nabywać wyłącznie osoby pełnoletnie będące właścicielami replik broni palnej rozdzielnego ładowania. Konieczne jest okazanie dowodu tożsamości oraz Europejskiej karty broni palnej.

Czy można samemu wytworzyć czarny proch?

Samodzielne wytwarzania czarnego prochu jest nie tylko niebezpieczne, ale także nielegalne (niezgodne z prawem). Nie można go produkować w domowych warunkach. Może to grozić samozapłonem, a nawet wybuchem.

W Internecie można znaleźć wiele przepisów na przygotowanie prochu w domowych warunkach, jednak poprawne wytworzenie takiego materiału nie jest proste. Firmy legalnie produkujące czarny proch strzegą tajemnic dotyczących procesu produkcyjnego.

Natomiast osoba, która chce samodzielnie wytwarzać proch, powinna liczyć się z konsekwencjami w myśl art. 171. § 1 KK:

„Kto, bez wymaganego zezwolenia lub wbrew jego warunkom, wyrabia, przetwarza, gromadzi, posiada, posługuje się lub handluje substancją lub przyrządem wybuchowym, materiałem radioaktywnym, urządzeniem emitującym promienie jonizujące lub innym przedmiotem lub substancją, która może sprowadzić niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia wielu osób albo mienia w wielkich rozmiarach, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8”.

Warto także zaznaczyć, że proch wyprodukowany samodzielnie w domu nie tylko stwarza niebezpieczeństwo jego używania, ale także sprawia, że strzelanie nie daje takiego samego komfortu (zapłon, opóźnienie, moc) jak w przypadku fabrycznie nowego produktu.

Cena czarnego prochu

Cena czarnego prochu zależy od jego rodzaju, jakości oraz producenta. W przypadku popularnego Złotego Stoku należy liczyć się z ceną ok. 150-200 złotych/kg. Vesuvit to natomiast wydatek rzędu 70-180 złotych/kg. Można również spotkać się z droższymi produktami – za 300 złotych/kg.

 

Czarny proch towarzyszy nam od setek lat. Obecnie najczęściej sięgają po niego osoby mające w swych zbiorach broń czarnoprochową lub jej repliki. Warto jednak pamiętać o tym, że są pewne obwarowania prawne, których powinni przestrzegać strzelcy korzystający z tego rozwiązania.

Czy korzystacie z prochu i broni czarnoprochowej?

[Głosów: 8   Average: 3.8/5]

Podobny artykuł

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Zobacz też
Close